In het begin van deze eeuw, toen ik startend ondernemer was, heb ik een tijdje voor Selektmail, wat later opging in Sand, gewerkt. Ik had extra inkomen nodig en ik kon via een uitzendbureau op basis van uurloon aan het werk als postbezorger. De tijden waren flexibel en er waren twee deadlines per week. De post die werd aangeleverd om maandag moest woensdag bezorgd zijn en die van donderdag moest uiterlijk in het weekend bezorgd worden. Ik werkte vanuit huis, kon mijn eigen uren schrijven, kreeg daar een niet al te hoog uurloon voor en niet te vergeten een uitstekende conditie. Bijna alle collega’s waren slechter af en kregen op basis van aantallen poststukken betaald waarmee ze niet eens het minimumloon verdienden. Iets waarvan ik dacht dat dat niet mocht.
Nu lees ik de verontwaardiging in de krant over het duurder worden van de postzegel en denk ik dat dit een logisch gevolg is van keuzes uit het verleden. PostNL krijgt steeds minder post te bezorgen, maar moet wel aan een aantal voorwaarden voldoen en bijvoorbeeld rouwkaarten op maandag bezorgen. Weet u trouwens nog dat ‘vroeger’ ook nog de normale post werd bezorgd op maandag? De ‘concurrenten’ kiezen het deel van de markt waar het meeste te verdienen valt en hebben niets te maken met een overheids CAO. Al met al werken ze tegen lagere kosten. Maar dan blijft nog wel die ‘dure’ post over die PostNL moet bezorgen. En ze hebben niet meer de mogelijkheid om die hoge kosten te compenseren met post waar een betere marge op zit, die is namelijk naar de concurrent.
Zo simpel is marktwerking namelijk niet, het leidt nooit tot een perfect functionerende markt (dat is sowieso een sprookje, maar daar kom in nog op terug in een vervolg). Nieuwe partijen kiezen de lucratiefste stukjes en laten de rest bij de oorspronkelijke aanbieder. En die redt het dan niet.
Uiteindelijk zou dit allemaal in het voordeel van de consument, of zullen we haar mens noemen, moeten zijn. En waar leidt dit toe? Post die we linea recta weggooien, kan goedkoper bezorgd worden en dat wat relevant is, wordt te duur. En denk eens aan een ander gevolg, net zoals bijvoorbeeld bij de vuilophaaldiensten, door al die verschillende marktpartijen rijden er meer fietsen en (vracht)auto’s door de straten om hetzelfde werk te doen.
Maar er gloort hoop aan de horizon, ik lees in de krant dat PostNL wil kijken of ze niet kunnen samenwerken met SAND en elkaars post gaan bezorgen. Wellicht een idee om maar te fuseren en weer een overheidsbedrijf te worden. Uiteindelijk zijn er namelijk nogal wat sectoren waarvoor marktwerking niet zo’n goed idee is.
Jeroen Doensen is econoom en visionair en schrijft over duurzaamheid, dat alles met alles verbonden is.
Geef een reactie